“Knap wat bevers allemaal kunnen”

Op verschillende plekken in de polders Oosterland en Lappenvoort (POL) zijn het afgelopen jaar bevers gespot en omgeknaagde wilgen gevonden. “Het aantal bevers in Nederland neemt toe, maar in de polders Oosterland en Lappenvoort hebben ze zich nog niet gevestigd met een burcht”, vertelt ecoloog Carolien van der Ziel. Wat betekent de aanwezigheid van de dieren voor het landschap en hoe ga je het beste met ze om?

Spoorzoeken

Vooral uit sporen blijkt waar de bevers zijn geweest. “Het zijn meestal schuwe dieren, dus je komt ze niet snel tegen. Maar knaagsporen kun je goed zien. Er zitten bijvoorbeeld tandafdrukken in de bast van een boom. Soms lijkt het alsof kinderen met takken gespeeld hebben. Als je dan goed kijkt, blijken die te zijn omgeknaagd.” Carolien vindt het leuk om te zien waar de bevers de takken heen slepen en wat ze ermee doen. “Een dam bouwen ze alleen of in een groepje. De bever neemt takken mee via het water. Hij weet precies hoe en waar die dam moet komen om het waterpeil plaatselijk te verhogen, zodat de ingang van de burcht onder water blijft. Als ik dat zie, denk ik: wat knap dat zo’n beest dat kan.”

Burchten bouwen

Bevers maken voor zichzelf een fijne leefomgeving. Ze knagen bomen en struiken om, graven holen en bouwen dammen, burchten en legers. Op het menu staan vooral zachte boomsoorten, maar ook waterplanten. “Bevers houden van natuurlijke plekken met wilgen en elzen. ‘s Nachts verplaatsen ze zich. Dan lopen en zwemmen ze soms kilometers.” Ze bouwen burchten om de jongen te beschermen tegen vossen. “Een burcht is een soort hol. De bever graaft een gat in de oever of kade. De ingang ligt onder water en de jongen zitten veilig in een kamer boven water, die bedekt is met takken en modder.”

Beverburcht tussen het riet en langs het water

Foto: beverburcht, door Cindy de Jonge.

Hoger waterpeil en meer open landschap

Als ecoloog is Carolien blij met de bevers. “Bevers zorgen voor een natuurlijk, dynamisch watersysteem. De bever bepaalt waar hij het waterpeil omhoog brengt. Dat geeft meer variatie en dynamiek. Door dammen te bouwen, krijg je plaatselijk een hoger waterpeil en soms overstromingen. Bevers bepalen ook waar zich wel of geen bos ontwikkelt, doordat ze bomen omknagen. Ze houden de oevervegetatie met wilgen en elzen kort. Zo blijven open landschappen open.”

Meer werk voor waterschappen

Toch is niet iedereen blij dat de beverpopulatie groeit. Carolien: “Waterschappen willen het waterpeil handhaven, zodat de omgeving veilig blijft en de landbouw er geen last van heeft. Bevers veroorzaken met hun dammen een peilverhoging. Ze graven ook gaten in de waterkeringen (kades), waardoor die verzwakken en onveilig worden.” Meestal worden de dammen en gaten op tijd opgeruimd en hersteld, maar daar hebben de waterschappen wel werk aan. In Limburg is het aantal bevers zo toegenomen, dat ze worden bestreden. Zelf is Carolien geen voorstander van bestrijding, maar ze begrijpt waarom het gebeurt. “Als de veiligheid van het watersysteem in gevaar komt, zijn waterschappen genoodzaakt tot bestrijding.”

Bevers lokken

Veiligheid is ook belangrijk voor de polders Oosterland en Lappenvoort. In geval van nood moet het gebied water kunnen opvangen. Belangrijk dus dat de kades heel blijven. Wat als er hier meer bevers komen? “Je kunt het gedrag van bevers bijsturen”, legt Carolien uit. “Dat kan door ze naar natuurlijke plekken te lokken waar ze geen kwaad kunnen. Maak plekken aantrekkelijker die als natuur zijn ingericht en waar geen landbouwgrond omheen ligt. Bijvoorbeeld door de oever van de watergang wat op te hogen. Bevers maken graag een burcht op de splitsing van waterwegen. Op die splitsing kun je een hogere grondwal maken en in de buurt wilgenbosjes laten groeien. De plekken waar ze niet moeten komen, hou je juist kaal. Als er niks te eten is, hebben ze er niks te zoeken.”

Beverdam bestaande uit takken, van de ene kant naar de andere kant van het water

Foto: beverdam, door Cindy de Jonge.

mp logo wave
informatiebord

Meerschap Paterswolde

Veenweg 46
9752 XS Haren

050 5255381
info@meerschap-paterswolde.nl

facebook-64 youtube-64 twitter-64