Het Meerschap Paterswolde heeft zich laten adviseren over de asfalterings- en verhardingswerkzaamheden in het gebied. Deze zijn eind 2023 uitgevoerd door De Roo Wegenbouw. Aan de hand van dit advies worden gefaseerd de verschillende wegen en paden in het gebied verbeterd. De prioritering is gemaakt naar aanleiding van de staat van het wegdek. De eerste werkzaamheden in dit kader zijn ondertussen voltooid bij de rotonde bij de Hoornseplas, aan het eind van de Nijdam en aan de oostzijde van het meer.

Fietspad oostzijde Paterswoldsemeer

Rotonde Hoornseplas

In Polders Oosterland Lappenvoort ligt een deel van het landgoed Vosbergen. Het gaat hierbij vooral om graslanden die van oudsher voor de landbouw werden gebruikt. Na de inrichting tot natuurgebied ontstaat hier kruiden- en faunarijk grasland. Wat is dat precies en wat betekent dit voor de planten en dieren in het gebied?

Kruiden- en faunarijk grasland 

Landgoed Vosbergen beslaat 120 hectare en maakt deel uit van de landgoederengordel Eelde.  Sinds 1997 wordt het landgoed beheerd door de Kraus-Groeneveld Stichting. Kruiden- en faunarijk grasland is een zogeheten natuurtype, dat vooral bestaat uit grasachtigen en voor ten minste 20% uit kruiden en mossen. Bij kruiden- en faunarijk grasland kunnen allerlei soorten ruigte en struweel voorkomen. Je vindt er onder meer vlinders en andere insecten, vogels en kleine zoogdieren.

Heide en orchideeën keren terug

Namens de Kraus-Groeneveld Stichting houdt rentmeester Harm Katoele zich bezig met het beheer en onderhoud van het landgoed. “De laatste jaren passen we een ander soort beheer toe”, zegt Harm. “Naast hooien zijn we nu ook bezig met extensieve beweiding door pony’s, schapen en koeien. Dat is goed voor het landschap. Je ziet dat bijvoorbeeld heide en orchideeën terugkeren.”

Eigen waterpeil

Door de herinrichting zal het natter worden in het gebied. Door de vernatting zal de biodiversiteit toenemen, al is nog niet met zekerheid te zeggen welke planten en dieren straks veel zullen voorkomen. “Het kruidenrijke grasland krijgt een eigen waterpeil”, legt Harm uit. “Er is bewust een keuze gemaakt om hier geen moeras te ontwikkelen. Zo blijft de kenmerkende overgang van open naar gesloten landschap behouden.”

Bodem als regisseur

Volgens Harm bepaalt de samenstelling van de bodem voor een belangrijk deel wat er gaat groeien. “Van nature zit er een soort zaadbank in de bodem. Bij gunstige omstandigheden gaan bepaalde bloemen en planten dan groeien. Daarbij speelt de mineralenbalans een belangrijke rol. Om hierin meer inzicht te krijgen, willen we bodemonderzoek doen. Misschien heeft het ene gebied wat meer kalk nodig en het andere juist wat meer magnesium. Of hoeft ergens juist niets te gebeuren. Met deze kennis kunnen we de bodem aan het werk zetten. Het is als met een toneelstuk: zonder een goed script kan de regisseur niks. De bodem is de regisseur van wat boven het maaiveld groeit.”  

Planten en dieren nu en straks

Het aantal verschillende soorten grassen is nu nog beperkt, vertelt Harm. Er zijn wel veel hazen, reeën, vossen en boommarters te zien. In het inrichtingsplan worden allerlei andere soorten genoemd die horen bij een kruiden- en faunarijk landschap. Voor Harm is het eerst zien, dan geloven. Maar de orchidee, die bloeit alvast.

Graslanden op de flank. Foto: Hans Dekker.