Het Paterswoldsemeer is voor de stad Groningen en omgeving een belangrijk recreatiegebied. Een natuurlijke inrichting en schoon water dragen bij aan een aantrekkelijke (leef)omgeving voor mens en dier. Daarom werken waterschap Noorderzijlvest, het meerschap Paterswolde, de provincie Groningen en uitvoeringsorganisatie Prolander, in en rond het Paterswoldsemeer aan het verbeteren van de waterkwaliteit, de recreatiemogelijkheden en aan het ontwikkelen van nieuwe natuur. Aan de Meerweg en Hoornsedijk doen wij dat gezamenlijk en communiceren hierover onder de vlag van ‘Meer in Balans’.
Natuurnetwerk Nederland - verbinden van natuurgebieden
De provincie Groningen is verantwoordelijk voor het verwerven en inrichten van het provinciale natuurnetwerk als onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland (NNN). Belangrijke natuurgebieden worden door middel van ecologische verbindingszones met elkaar verbonden , zodat verschillende diersoorten als de otter, kikker, ringslang en vissen zich op een veilige manier tussen de gebieden kunnen verplaatsen. De natuur bij de Hoornsedijk en het gebied daaromheen maakt onderdeel uit van een ecologische verbindingszone bij het Paterswoldsemeer. Deze natuur wordt straks verbonden met de Onlanden, het Leekstermeer en het Zuidlaardermeer, en zo met het Natuurnetwerk Nederland. Op de website van de Provincie Groningen staat meer informatie over opgave in deze ecologische verbindingszone.
Kaderrichtlijn water - verbeteren waterkwaliteit
Het Paterswoldsemeer is een zogenaamd Kaderrichtlijn Waterlichaam (KRW). De KRW is een Europese richtlijn en heeft als doel dat de waterkwaliteit op een goed niveau komt. Het Paterswoldsemeer voldoet nog niet aan de KRW-doelen. In 2021 voert waterschap Noorderzijlvest vier maatregelen uit om de waterkwaliteit te verbeteren. De vervanging van gemaal Hoornsedijk in combinatie met de aanleg van een ijzerzandbassin is daar één van. Een vijfde maatregel - ‘moeraszones in het meer’ - is na bezwaar uit de omgeving komen te vervallen. Het waterschap kijkt nu samen met vertegenwoordigers van omwonenden en gebruikers van het meer naar aanvullende maatregelen om de waterkwaliteit te verbeteren. Op de website van het waterschap Noorderzijlvest staat meer informatie over de maatregelen die worden uitgevoerd om de waterkwaliteit te verbeteren.
Overzichtskaart projectgebieden
Meerweg als ecologische verbindingszone
De ecologische verbindingszone Meerweg ligt aan de oostkant van het Paterswoldsemeer en is onderdeel van een grotere ecologische verbindingszone rondom het meer. Een ecologische verbindingszone verbindt natuurgebieden met elkaar. Het gebied rondom het Paterswoldsemeer vormt een belangrijke schakel tussen de grote natuurgebieden in centraal Groningen en de kop van Drenthe. Door natuurgebieden met elkaar te verbinden kunnen verschillende diersoorten zich op een veilige manier tussen de gebieden verplaatsen.
Herinrichting Meerweg
In juni 2023 is de ecologische verbindingszone Meerweg opgeleverd. Een faunapassage met brug in de Meerweg zorgt voor de verbinding tussen de Drentsche Aa en het Paterswoldsemeer. Ook is het gebied rond de verbinding wordt natuurvriendelijker ingericht. Dieren als de otter, kikker en ringslang kunnen zich veilig verplaatsen tussen de twee gebieden. Dat heeft een positief effect op de biodiversiteit. Daarnaast draagt de ecologische verbindingszone bij aan de verbetering van de waterkwaliteit van het Paterswoldsemeer. Er is namelijk een aanvoerroute ontstaan van schoon water uit de Drentsche Aa naar het Paterswoldsemeer. De inlaat van water uit het Noordwillemskanaal wordt hiermee beperkt. Wilt u meer weten over het hoe en waarom achter de herinrichting van het deelgebied Meerweg? Lees dan het inrichtingsplan Meerweg.
Foto: eind mei stroomde het eerste water vanuit de Drentsche Aa in de slenk naar het Paterswoldsemeer.
Werkzaamheden in beeld
Onderstaande video brengt de ecologische verbindingszone Meerweg in beeld. Melanie Bus van de provincie Groningen en Christina Schipper van Prolander vertellen welke werkzaamheden zijn uitgevoerd.
Hoornsedijk: waterkwaliteit verbeteren
Het deelgebied Hoornsedijk ligt ten noorden van het deelgebied Meerweg. Het noordelijk deel van de Hoornsedijk is heringericht om nieuwe natuur te realiseren en de waterkwaliteit van het Paterswoldsemeer te verbeteren. Het waterschap Noorderzijlvest is verantwoordelijk voor het gemaal Hoornsedijk (Noord). Dit gemaal voert water uit de achterliggende polder af naar het Paterswoldsemeer. Om de waterkwaliteit te verbeteren, is een ijzerzandbassin aangelegd aan de noordzijde van het gemaal. Met een laagje ijzerzand wordt het teveel aan voedingsstoffen (fosfaat, stikstof) uit het polderwater verwijderd. Rondom het bassin zijn sloten verbreed en poelen aangelegd. Sinds het voorjaar van 2022 is de ijzerzandpassage in gebruik.
Schets ijzerzandpassage
Polders het Oosterland en Lappenvoort onderdeel Natuurnetwerk Nederland
De Polders Het Oosterland en Lappenvoort liggen in het benedenloopgebied van de Drentsche Aa, op de grens van Groningen en Drenthe. Het gebied bestaat uit vier polders (Glimmermade, Glimmer polder, het Oosterland en Lappenvoort) die samen een oppervlakte van ongeveer 367 hectare Natuurnetwerk Nederland (NNN) beslaan. De polders zijn onderdeel van een verbinding tussen de natuurgebieden in het Zuidelijk Westerkwartier en de Drentse Onlanden, het Drentsche Aa gebied, het natuurgebied rond het Zuidlaardermeer en ‘t Roegwold. Deze gebieden worden ook wel de Laagveengordel genoemd.
Huidige gebruik van de polders het Oosterland en Lappenvoort
Het gebied heeft momenteel deels de bestemming landbouw, deels natuur. Het volledige gebied dient als noodwaterberging. Het peilbeheer is afgestemd op de agrarische functie. Voor de beoogde natuurontwikkeling zijn dit te lage grondwaterstanden. Planten die kenmerkend zijn voor een natuurlijke benedenloop komen er nauwelijks meer voor. Om van het gebied een functionerend onderdeel van het Natuurnetwerk Nederland te maken, zijn inrichtingsmaatregelen nodig. Uitgangspunt voor de inrichtingsmaatregelen is het vergroten van de natuurwaarden en het versterken van de toekomstbestendigheid, herkenbaarheid en aantrekkelijkheid van het gebied.
Herinrichting van het gebied
De provincies Groningen en Drenthe gaan het gebied herinrichten. In opdracht van deze provincies laat uitvoeringsorganisatie Prolander eerst een eco-hydrologische systeemanalyse opstellen, die dient als basis voor het concept inrichtingsplan. Het streven is dat het eerste concept van dit plan eind 2021 klaar is. Uit de systeemanalyse zal naar voren komen welke mogelijkheden er zijn voor de herinrichting van het gebied. Komend jaar worden de verschillende stakeholders, grondeigenaren en bewoners betrokken bij het proces, om zo te komen tot een gedragen inrichtingsplan.
Schetsontwerp POL gereed
In juni 2022 is het schetsontwerp voor POL definitief gemaakt. We gaan in op de opgave van het gebied, wensen en (on)mogelijkheden voor de polders. Aan de hand van verschillende kaarten nemen we u mee het gebied in. Waar zijn we, wat zien we en wat valt er te zeggen over landgebruik, bodem en water? In de hoofdstukken daaropvolgend lichten we de opgave verder toe, duiden we de fysieke omstandigheden waarmee we te maken hebben, beschrijven we de randvoorwaarden en verklaren we de beoogde natuurdoelen. Nadat alle ins en outs aan bod zijn geweest, komen we bij de kern van het document. Het schetsontwerp. Uitgewerkt in meerdere schetsen en voorzien van tekst en uitleg. In het hoofdstuk ‘Hoe nu verder’ gaan we in op het vervolgproces.
Bekijk via deze link het schetsontwerp.
Scenario's en schetssessie
In 2019 heeft bureau LAOS 4 uiteenlopende scenario’s gemaakt om de bandbreedte van het project zichtbaar te maken. In deze storymap worden de 4 scenario’s besproken met voor- en nadelen en aandachtspunten.
Op 19 april 2022 organiseerde Prolander een schetssessie met direct betrokkenen uit het gebied. Bekijk hier de presentatie en lees hier het verslag terug.
Onderzoeken POL
Voordat de herinrichting kan beginnen, wordt het gebied eerst in kaart gebracht d.m.v. enkele onderzoeken. Die zullen we hier ook publiceren.
Bodemchemisch onderzoek Polders Oosterland
Aardkundige waarden Archeologie en Cultuurhistorisch onderzoek
In het kader van het natuurinrichtingsproject POL heeft er onderzoek plaats gevonden naar AAC. De resultaten gebruiken we in ons verder planproces. Je vindt het rapport hier.
Bijlage 1: Aardkundige waardenkaart
Bijlage 2: Cultuurhistorische inventarisatiekaart
Bijlage 3: Archeologische advieskaart
Landschappelijke Ecologisch Systeem Analyse
Deze analyse is uitgevoerd om het functioneren van het watersysteem te beschrijven en de effecten van de vier scenario’s te beoordelen. Je vindt het rapport hier.
Contact
Heeft u vragen of wilt u graag in gesprek? Neem dan contact op met deelprojectleider Erna Alting via a.alting@prolander.nl of 06-29680967.
Meer in Balans
Meer in Balans is de naam van de communicatie- en participatieaanpak voor de werkzaamheden aan de oostzijde van het Paterswoldsemeer; de Meerweg en Hoornsedijk. Hier combineren de provincie en het waterschap hun opgaven op het gebied van natuur en water en werken daarbij nauw samen. Onder de vlag van Meer in Balans communiceren wij hier gezamenlijk over. De naam verwijst naar het in balans brengen van verschillende functies en belangen bij de gezamenlijke projecten. We betrekken omwonenden en gebruikers van het gebied graag bij de planvorming en uitvoering van de werkzaamheden aan de Meerweg en Hoornsedijk.
Partners
Nieuws
Tijdelijke afsluiting Meerweg
Doorzichtmeters meten eerste helft van het jaar ‘helder’ water
Resultaten waterplanteninspectie 2023
Nieuwsbrief Meer in Balans
Wilt u op de hoogte blijven van de werkzaamheden op en rond het Paterswoldsemeer? Schrijft u zich dan in voor de nieuwsbrief van het project Meer in Balans, die wordt verstuurd door Prolander.
